کاوش موضوع پول
صفحه اصلی
پول
پول در تعریف ابتدایی آن وسیله، شیء، یا چیزیست که انسانها برای تسهیل در تبادل خدمات و کالاها در راستای رفع نیازها و خواستههای خود از آن استفاده میکنند. بهصورت کلّی هر چیزی میتواند به عنوانپول مورد استفاده قرار گیرد. در گذشتههای دور، کالاها معمولاً بهعنوان پول مورد استفاده قرار میگرفتند و در بسیاری کشورهای جهان طلا و نقره بهعنوان پول رایج بودند. در حال حاضر تقریباً تمام پول مورد استفاده در تمامی کشورهای دنیا اصطلاحاً پول بیپشتوانه است که به پولی گفته میشود که دارای ارزش ذاتی نبوده و کنترل ارزش آن در اختیار حکومت است.
در بیشتر کشورهای دنیا پول در گردش دارای دو بخش پول مسکوک و پول بانکی است که پول بانکی اکثریت مقدار پول در گردش را تشکیل میدهد.
برای پول در حالت کلی میتوان سه کارکرد متفاوت از هم برشمرد. در کارکرد اول پول وسیله مبادله است. یک کشاورز میتواند گندم خود را به یک مشتری بفروشد و از او پول بگیرد و همان پول را در ازای خرید میوه به باغدار بدهد. در این میان، پول استفاده شده توسط هر دو طرف باید به رسمیت شناخته شود و آن را معتبر تلقی کنند. همچنین استفاده از این وسیله مبادله نباید مستلزم صرف هزینه و وقت زیاد باشد.
کارکرد دوم پول، شمارندگی آن است. بدین منظور، پول کمیتی گسسته را به هر کالا یا خدمت نسبت میدهد و به کمک آن میتوان دریافت ارزش یک کالا یا خدمت چقدر بیشتر از کالا و خدمتی دیگر است. لازمه این کارکرد، پوشایی واحد پول برای کالاها و خدمات متفاوت است.
در نهایت کارکرد سوم پول ذخیرهسازی ارزش است؛ با کمک پول، یک تولیدکننده میتواند محصول تولیدی خود را بفروشد و پول حاصل از فروش آن را در آینده خرج کند؛ آیندهای که اگر میخواست تا آن زمان صبر کند، محصول از بین میرفت و دیگر ارزشی برای فروش نداشت. ذخیرهسازی ارزش نیازمند ثبات نسبی ارزش پول در گذر زمان است. هرگونه نوسان (چه منفی و چه مثبت) این کارکرد را تحت شعاع قرار میدهد.
بهطور مثال میتوان کارکردهای پول را در سه مورد گفته شده با چند مثال بررسی کرد:
بلیطهای سینما: قابلیت شمارش دارد. ظرفیت نقد شوندگی آن کم است و از وسیلههایی مثل بلیط برای پسانداز کردن نمیتوان استفاده کرد.
مسکن و زمین: چون به سرعت قابلیت خرید و فروش ندارد پس ابزار مناسبی برای معامله نیست. قابلیت شمارش ندارد زیرا ارزش آن بسیار بالا است. (نسبت به خرید و فروش روزانه)
ارزهای دیجیتال: قابلیت ابزار معامله شدن را دارند و میتوان به عنوان واحد شمارش و پسانداز استفاده کرد.
پولهای سنتی فیزیکی این سه کارکرد را با کمک نظام سیاسی حاکم بر کشور تأمین میکنند؛ رژیم حاکم بر کشور تضمین میکند که به ازای پول چاپ شده، میتوان وسایل مبادله دارای ارزش دیگر (همچون طلا و پولهای رایج سایر نظامها) را دریافت کرد.
مردم نیز به اعتبار رژیم سیاسی حاکم و تولید ناخالص داخلی، پول چاپ شده را برای مبادله معتبر میدانند. به تبع آن، هر چه از اعتبار و اقتدار رژیم سیاسی حاکم بر کشور نزد مردم کم شود یا تولید ناخالص داخلی پایین بیاید، به رسمیت شناخته شدن و معتبر دانستن پول نزد مردم کاهش مییابد و از کارایی پول به عنوان وسیله مبادله کم میشود.
به تمامی پولهایی که کارکرد آن توسط نظام سیاسی متمرکزی تضمین میشود، پول متمرکز یا پول سنتی میگویند؛ حال آن که دسته دیگری از پولها وجود دارند که کنترل حجم و مبادلات آن توسط نهادی متمرکز صورت نمیگیرد و طبیعتاً کارکردهای آن توسط نظامی متمرکز تضمین نمیشود. دستهای از این پولها رمزی هستند که مشهورترین آنها ارز رمزی موسوم به بیتکوین است.درواقع پول میتواند واحدهای اقتصادی مجزّا را یکپارچه ویا بالعکس یک واحد یکپارچهٔ اقتصادی را به چند قسمت متمایز تقسیم کند؛ مثلاً یک منطقهٔ اقتصادی کلان مثل خاورمیانه، توسّط پول کشورهای مختلف به مناطق اقتصادی جدا از هم تقسیم شدند.... بیشتر در ویکی پدیا